Agressie en geweld

De termen ‘agressie’ en ‘geweld’ worden heel vaak in combinatie gebruikt. Dit impliceert dat ‘agressie’ iets anders zou zijn dan ‘geweld’. Kijken we naar de vele definities, dan moeten we concluderen, dat ‘geweld’ in feite een synoniem is van ‘agressie’. In het vervolg van dit schrijven en in onze trainingen spreken wij daarom van ‘agressie’, aangezien in beide gevallen hetzelfde gedrag wordt bedoeld. En dat laatste is direct een belangrijke constatering. Agressie is gedrag! Gedrag met de bewuste intentie om psychisch of fysiek schade bij anderen te berokkenen, welke door het slachtoffer ook als zodanig wordt ervaren. Agressie is dus geen emotie! Aan agressie kan een emotie ten grondslag liggen. Dit wil zeggen, dat een persoon gestuurd door een hevige gemoedstoestand iemand een klap geeft. Dit noemen we doorgaans ‘emotionele’ of ook wel ‘expressieve’ agressie. Het gedrag is een uiting van een hevige gemoedstoestand. Of deze gemoedstoestand altijd gekoppeld is aan boosheid is maar de vraag. Agressie kan ook volstrekt ‘instrumenteel’ zijn. Dit gedrag treedt op als men een mogelijkheid ziet om winst uit een situatie te halen door agressie als middel in te zetten.

 

Agressie als beroepsrisico

Volgens een recent FNV-rapport hebben meer dan twee miljoen werknemers in Nederland te maken met agressie en geweld op de werkvloer. Dit varieert van verbale intimidatie tot fysiek geweld. Primair betreft het in deze gevallen werknemers uit de sectoren zorg, openbaar bestuur en onderwijs. Een goede tweede plaats is voor werknemers in de handel, persoonsvervoer en facilitaire dienstverlening. Het risico op een confrontatie met agressie neemt significant toe wanneer de beroepsbeoefenaar in kwestievrouw is, werkzaam is in grote steden, buiten reguliere werktijden actief is en relatief veel klantcontact heeft.

 

Agressie als gezondheidsrisico

Confrontaties met agressie en geweld in welke vorm dan ook, gaan mensen niet in de koude kleren zitten. Slachtoffers van agressie en geweld rapporteren vaker dan niet-slachtoffers over een (zeer) slechte gezondheid te beschikken

 

Agressie in een bredere context

Het gebruik van het woord ‘agressie’ maakt namelijk enerzijds, dat bepaalt gedrag besproken wordt. Anderzijds worden ook gedragingen daarmee buitenspel gezet, terwijl deze wel degelijk als grensoverschrijdend c.q. beschadigend ervaren kunnen worden. In onze trainingen hanteren we daarom het uitgangspunt, dat agressie gedrag is dat ongewenst is, als het iemands persoonlijke grens overschrijdt. Uitingsvormen hiervan zijn bijvoorbeeld pesten, seksuele intimidatie en discriminatie. Een andere vorm waar werknemers van de overheid in toenemende mate mee te maken krijgen, is het feit dat burgers om het minste of geringste een klachtenprocedure starten. Vaak met een instrumentele reden. De impact hiervan op de betrokken ambtenaar is vaak enorm en vraagt veel persoonlijke veerkracht. Hierbij dienen we rekening te houden met het gegeven, dat de grens per definitie subjectief is. Wat voor de een acceptabel is, is voor de ander onacceptabel. Om misverstanden tussen bijvoorbeeld collega’s te vermijden, is duidelijke communicatie nodig over persoonlijke grenzen. In het kader van weerbaarheid en persoonlijke veiligheid is dat laatste een zeer belangrijke factor, die in onze trainingen daarom ook niet ontbreekt.